De hel 4

Alle Nederlanders Gaan Naar De Hel!
Wow! Dat is een boute uitspraak: ‘Alle Nederlanders gaan naar de hel!’ Maar ja, als Bijbelvertalers het Griekse woordje ‘Hades’ niet anders willen vertalen dan met ‘Hel’, dan komt deze conclusie wel een heel stuk dichterbij.
Lukas 16: 23 De rijke stierf ook, en werd begraven. En als hij in de hel [het graf] zijn ogen ophief, zijnde in de pijn, zag hij Abraham van verre, en Lazarus in zijn schoot.

Als we dan ook nog eens de hele context van ‘De Rijke Man & De Arme Lazarus’ volkomen wegvagen, dan houd je toch wel een uitermate vreemde conclusie over aan deze toespraak van onze Heer. De rijke komt in de hel als een plek van voortdurende foltering, simpel enkel en alleen vanwege het feit dat hij op deze aarde rijk was.

Wat wordt er van deze rijke vermeld in dit gedeelte?
Lukas 16: 19 Er was een rijk man, die gekleed ging in purper en fijn linnen en elke dag schitterend feest hield.

We zijn nu toch bezig met de vooroordelen die vertalers helaas ook verwerken in hun vertaling, onderuit te halen. Hier heb je er weer één: ‘en elke dag schitterend feest hield’. Hier heb je de grondtekst met de letterlijke woord voor woord vertaling.

Ik zou vrij vertaald dus weergeven: ‘en genoot elke dag van de luxe’. De Staten Vertaling is hier dan ook te verkiezen: ‘levende allen dag vrolijk en prachtig’.

Waarom doe ik hier nu weer zo moeilijk? In de NBG vertaling, zoals trouwens in heel veel vertalingen van deze tekst, is hier weer voor een weergave gekozen die een morele beoordeling in zich heeft: ‘Die rijke denkt ook nergens over na en feest zijn hele leven aan elkaar’. Kijk, daar heb je dan ook het plaatje van die ongelovige die gewoon niet wil nadenken over zijn eeuwig heil. Logisch dat die moet branden in de hel!

Het kenmerkende van deze rijke is dat hij rijk is. Hij zorgt dat die goed gekleed is en hij is echt blij met het feit dat het hem zo goed gaat. Als je aan hem zou vragen hoe het gaat, dan kan hij zeggen: ‘Ik ben dankbaar dat ik kan zeggen dat ik zo gezegend ben. Het gaat mij echt heel erg goed en daar ben ik dagelijks blij over’.

In mijn vorige studie gaf ik het voorbeeld van die evangelist die deze rijke man ziet als de door en door verdorven zondaar. In dit hele Bijbelgedeelte is daar echter totaal geen enkele aanleiding toe. Het is integendeel opvallend hoe precies onze Heer hier Zijn woorden kiest om juist elke indruk van morele slechtheid bij deze rijke te voorkomen.

Elk feit wat de Heer hier opnoemt over de rijke man heeft betrekking op zijn luxe positie in deze wereld. Nergens wordt een beeld van zijn karakter getekend. Ook blijft het geloof of eventueel ongeloof volkomen buiten dit betoog van de Heer.

Ik denk dat als wij deze rijke man waren tegengekomen, hij waarschijnlijk een goede indruk op ons gemaakt zou hebben. We zouden wellicht onder de indruk zijn gekomen van het huis waar hij in woonde. We zouden begrip hebben voor het feit dat hij de moeilijkheden in het leven niet opzocht. We zouden het meer dan logisch vinden dat hij plezier beleefde aan het leven dat hij leidde.

Je kan echter de uitlegboekjes niet opslaan of er wordt kwaad gesproken van deze rijke man. Verschrikkelijke zonden zouden hem aankleven. Zonder enig teken van berouw wordt hij als godhater weggezet. Hij moet wel frauduleus aan zijn rijkdom zijn gekomen. Dat heeft hij allemaal bij elkaar geschraapt over de rug van die arme Lazarus.

Waarom luistert nou niemand gewoon naar het getuigenis van de Heer zelf over deze man? De Heer vertelt niet hoe hij aan zijn rijkdom is gekomen. De Heer spreekt niet over oneerlijkheid aan de kant van de rijke. Wie hier wel zijn mond opendoet is Abraham. (Moet je eens even bedenken hoe rijk die was!) Abraham beschuldigt hem echter ook nergens van. De enige reden waarom de rijke in die plek van ellende is terecht gekomen is omdat hij rijk was.
Lukas 16: 25 Abraham zei: Kind, gedenk, dat jij je goed ontvangen hebt in jouw leven, en Lazarus desgelijks het kwade; en nu wordt hij vertroost, en jij lijdt smarten.

Op zich al ellende genoeg. Dan maakt de christenheid daar ook nog eens een altijddurende hel van. Wat een toestanden allemaal! Als we de context uit dit geheel weghalen zullen we hier nooit uitkomen.

Moet je bedenken dat die rijke van toen helemaal verlekkerd zou kijken naar de gigantische luxe die wij als Nederlanders als vanzelfsprekend zijn gaan vinden. We hebben allemaal leuke dingen om aan te trekken in de kast hangen. Brood en beleg vormt zelfs, dankzij de voedselbank, voor de onderkant van de samenleving in Nederland geen enkel probleem. En dan al die weelde als TV, computer, internet, mobieltje, I-pad, en ga zo maar door. En dan nog eens het eind van die tekst:
Lukas 16: 19 Er was een rijk man, ….. . en genoot elke dag van de luxe.
O mensen! Alle Nederlanders gaan naar de hel!

Zal ik je maar uit deze benarde situatie bevrijden? Je mag er ook nog eens elke dag van genieten! Daar staat geen straf van altijddurende foltering in de hel op! In deze langste toespraak van onze Heer hanteert Hij namelijk als de meest volmaakte Cabaretier de stijlvorm van satire. Oei! Dat is nou net waar het gros van de christenheid, met name de orthodoxe als de evangelische, vaak veel te lange tenen voor heeft. Dat hadden die Farizeeën en Schriftgeleerden ook, die het publiek in deze context vormde.

<< vorige | volgende >>